Posadź te drzewa i za 3 lata zapomnisz, czym jest upał w ogrodzie!

Ostatnia aktualizacja: 13 marca 2025

Wiesz, co jest gorsze niż upał w środku lata? Upał w środku lata w ogrodzie bez ani grama cienia!  Jeśli właśnie przyszedł ci do głowy obraz twojego podwórka, gdzie słońce pali jak na Saharze, to spokojnie – są na to rozwiązania. I nie, nie mówię o parasolu z marketu, który przy byle podmuchu wiatru leci do sąsiada.

Szybko rosnące drzewa to twoi najlepsi przyjaciele, jeśli chcesz w ciągu kilku lat mieć w ogrodzie przyjemny, chłodny zakątek. To jak szybkie fast foody świata roślinnego – ale w zdrowszej wersji. No to co, lecimy z tematem!

Drzewa drzewom nierówne

Mijając drzewa rosnące w parku podziwiamy ich majestat. Chciałoby się tak jedno wziąć do ogrodu. Jednak przesadzanie starej rośliny to nie jest dobry pomysł. O wiele lepiej jest postawić na gatunek szybko rosnący i dający miły cień w ogrodzie. Oczywiście powodzenie w uprawie zależy też od rodzaju gleby jaką posiadamy.

Wierzby

Drzewem, które jest jednym z najszybciej przyrastających to na pewno wierzba. Oczywiście zależy to też od gatunku, ale większość jej odmian w 3-4 lata będzie już okazałym i dającym sporo cienia drzewkiem. Dla przykładu może to być wierzba iwa o liściach przypominających jabłoń czy wierzba biała, płacząca. Wierzba to gatunek drzewa szczególnie wilgociolubny. Największe przyrosty otrzymamy sadząc je w miejscu podmokłym.

Przyrost roczny: 100–200 cm (czyli więcej niż średni nastolatek w fazie wzrostu)
Docelowa wysokość: 10–25 m (tak, to drzewo nie ma żartów)
Wymagania glebowe: wilgotne, podmokłe – najlepiej czuje się tam, gdzie inni by się utopili
Stanowisko: słoneczne lub półcieniste
Zastosowanie: naturalna ochrona przed wiatrem, świetna na działki przy wodzie

Najpopularniejsze odmiany:

• Wierzba biała (Salix alba) – liście jak srebro, a rośnie tak, że możesz dosłownie patrzeć, jak się zmienia.
• Wierzba płacząca (Salix babylonica) – efektowna, nostalgiczna i jakby wiecznie melancholijna, ale jak dobrze wygląda nad oczkiem wodnym!
• Wierzba iwa (Salix caprea) – jeśli kiedykolwiek zbierałeś bazie na Wielkanoc, to już ją znasz.

📌 Pro tip: Jeśli masz w ogrodzie teren, gdzie inni już dawno by się poddali z sadzeniem czegokolwiek – spróbuj z wierzbą. To survivalowiec w świecie drzew!

Klony

Bogactwo odmian klonów daje nam do dyspozycji naprawdę dużą pulę ozdobnych drzew o docelowo sporej koronie. Wśród wartych uwagi wymienić należy klon jawor, srebrzysty czy klon polny. W ciągu kilku lat z niewielkiego drzewka mamy całkiem sporą roślinę. Drzewa klonu dają mocny cień w ogrodzie. Klony lubią ziemię dobrej jakości, żyzną i odpowiednio wilgotną, wtedy szybko rosną. Starsze okazy są odporne na suszę.

Przyrost roczny: 50–120 cm (trochę wolniej niż wierzba, ale nadal ekspresowo)
Docelowa wysokość: 10–30 m
Wymagania glebowe: lubi żyzne, wilgotne gleby, ale da sobie radę też na słabszych
Stanowisko: najlepiej słoneczne lub półcieniste
Zastosowanie: solidny cień, idealny na alejki i przydomowe zieleńce

Najpopularniejsze odmiany:

• Klon jawor (Acer pseudoplatanus) – klasyk, który przetrwa nawet w centrum miasta.
• Klon srebrzysty (Acer saccharinum) – szalony w szybkim wzroście, a na jesieni jego liście wyglądają jak wyjęte z bajki.
• Klon polny (Acer campestre) – lubi, jak się go przycina, więc można go formować wedle uznania.

📌 Ciekawostka: Klon nie tylko daje cień, ale jeśli jesteś typem, który myśli o przyszłości, możesz zacząć produkcję własnego syropu klonowego. Może nie tak szybko jak w Kanadzie, ale kto wie! 🍁

Lipa wartościowe drzewo do ogrodu

W Polsce sadzi się zazwyczaj dwa rodzaje lip drobnolistną i szerokolistną. Obie mają piękny pokrój rozłożystego drzewa o ciemnych liściach. W czasie kwitnienia charakterystyczny zapach wyczuwalny jest z daleka. Jeśli tylko mamy miejsce w ogrodzie to lipa jest idealną kandydatką do niego. Jej rozłożysta korona z gęstym ulistnieniem daje dobry cień. Ponadto możemy skorzystać z kwiatów i owoców tego drzewa, które są świetnym surowcem leczącym dolegliwości układu oddechowego. Lipa preferuje gleby żyzne umiarkowanie wilgotne.

Przyrost roczny: 50–80 cm
Docelowa wysokość: 20–35 m
Wymagania glebowe: żyzna, umiarkowanie wilgotna gleba
Stanowisko: uwielbia słońce
Zastosowanie: daje genialny cień, a przy okazji surowiec na najlepszą herbatkę na zimę

Najpopularniejsze odmiany:

• Lipa drobnolistna (Tilia cordata) – nie boi się zimy, pachnie cudnie i jest miododajna.
• Lipa szerokolistna (Tilia platyphyllos) – kwitnie jak szalona, a jej zapach można wyczuć z daleka.

📌 Fajny trik: Jeśli masz miejsce, posadź kilka lip i będziesz miał naturalną herbaciarnię w swoim ogrodzie. A do tego pszczoły będą cię kochać. 🐝

Drzewa owocowe – czy jeszcze je ktoś sadzi?

Kiedy szukamy drzewa do cienia raczej nie sięgamy po kochane grusze czy wiotkie jabłonie. W niektórych przypadkach jest to jednak wskazane. Może ich przyrost roczny nie powala na kolana, jednakże po tych pięciu latach bez przeszkód rozłożymy w ich cieniu leżak czy koc na trawie. Natomiast owoce docenimy zwłaszcza jesienią.

Orzech włoski daje dużo cienia

Odpoczynek w cieniu korony orzecha włoskiego jest zaliczany do jednych z najprzyjemniejszych. Jego duże liście ochronią nas przed promieniami słońca. Za to jesienią drzewo dostarcza smacznych orzechów. Od posadzenia w ciągu pięciu lat mamy już całkiem spore drzewo, które daje tyle cienia, że możliwe jest spędzanie pod nim dnia przez południe. Orzech włoski najlepiej rośnie na ziemi żyznej i wilgotnej. Nie może jednak być ona podmokła, gdyż wtedy może usychać. W przypadku podmokłych terenów miejsce pod nim warto zdrenować.

Przyrost roczny: 40–70 cm
Docelowa wysokość: 20–25 m
Wymagania glebowe: żyzne, przepuszczalne gleby, ale NIE podmokłe
Stanowisko: pełne słońce
Zastosowanie: cień w ogrodzie + orzechy na każdą jesień

📌 Dobra rada: Orzech włoski ma swoje zasady – nie przepada za innymi roślinami w swoim pobliżu. Nie pytaj dlaczego, po prostu jest takim typem indywidualisty.

Piękna i wdzięczna jabłoń

Na glebach wilgotnych zwłaszcza w pobliżu potoków czy oczek wodnych bardzo dobrze rośnie jabłoń pospolita. Jeśli ma jeszcze dawać nam cienia warto szukać drzewek rosnących na wysokich podkładkach. Odmiany warte uwagi do sadzenia w wilgotnej glebie to jabłoń Papierówka i Kronselska oraz później dojrzewająca Kosztela. W takim miejscu nie tylko będzie ona dawała znaczny cień, ale wiosną w czasie kwitnienia stanowić będzie przepiękny widok. Za to jesienią będziemy jeszcze bardziej zadowoleni z jabłek. Warto więc wybrać sobie odmianę, która nam najbardziej smakuje.

Przyrost roczny: 30–50 cm
Docelowa wysokość: 4–10 m
Wymagania glebowe: umiarkowanie wilgotna, żyzna gleba
Stanowisko: uwielbia słońce
Zastosowanie: cień, a do tego świeże jabłka prosto z drzewa

Najlepsze odmiany:

• Papierówka – klasyka z dzieciństwa, owoce gotowe już w lipcu.
• Kronselska – mocna i odporna na wilgoć.
• Kosztela – mało kto o niej pamięta, a to super zdrowa, długo przechowująca się odmiana.

📌 Tip: Jabłonie można sadzić w wersji karłowej, jeśli masz mało miejsca!

Majestatyczne grusze

Grusza może nie rośnie zbyt szybko. Oczywiście tak jak w przypadku jabłoni zależy to od podkładki na jakiej jest zaszczepiona. Jednak rozsądnych rozmiarów drzewo będziemy mogli podziwiać już w przeciągu kilku lat. W wieku dziesiątych urodzin będzie ona pokaźnym drzewem. Zanim osiągnie taki wiek można zawsze posłużyć się pnączami i pergolą do stworzenia cienia. Wspominam o gruszach dlatego, że są to idealne drzewa owocowe na wybitnie suche i słoneczne stanowiska. Oczywiście młode okazy wymagają podlewania w przypadku braku opadów. Natomiast kilkuletnie drzewo będzie w takim ciepłym miejscu czuło się doskonale. Z odmian warta uwagi są tworzące szeroko stożkowatą koronę. W miejscach wietrznych owoce mogą opadać podczas burz.

Przyrost roczny: 40–60 cm
Docelowa wysokość: 8–15 m
Wymagania glebowe: lekkie, umiarkowanie wilgotne
Stanowisko: pełne słońce
Zastosowanie: cień, a do tego cudowne gruszki

Najlepsze odmiany:

• Konferencja – rośnie jak szalona, a jej owoce są przepyszne.
• Faworytka – odporna na choroby, więc nie trzeba się nią martwić.

📌 Fun fact: Grusze mają coś w sobie – kiedy dojrzewają, pachną tak intensywnie, że nawet sąsiedzi będą dopytywać, co tak pięknie pachnie.

Zakończmy nasze wyliczanie zalet poszczególnych gatunków drzew na gruszy. Wybrane zestawienie zawiera drzewa o silnej i mocnej budowie, które nie grożą złamaniem konarów podczas burzy (poza wierzbą). Dobierajmy gatunek adekwatnie do panujących warunków. Sadząc wilgociolubne drzewo na stanowisku suchym nie doczekamy się cienia nawet za kilkanaście lat.

Źródła:

Katalog roślin, J. Filipczak, Warszawa 2016

Rodzime gatunki drzew północno-wschodniej Polski, W. Kamiński, Suwałki 2016